Psycholoog Mihali Csikszentmihalyi is wereldwijd bekend van zijn onderzoek en publicaties naar het fenomeen ‘flow’, de bewustzijnstoestand waarbij je volledig samenvalt met de activiteit waarmee je bezig bent en je op een moeiteloze manier de beste prestaties kunt neerzetten. Csikszentmihalyi heeft ook onderzoek gedaan naar de kenmerken van creatieve mensen (*). Uit zijn onderzoek kwamen tien eigenschappen naar voor. Buitengewoon interessant hierbij is dat het niet gaat om enkelvoudige eigenschappen, maar juist om paren van tegenpolen. Creatieve mensen zijn niet goed op één ding, maar combineren juist op een unieke manier tegengestelde dimensies.

De tien paradoxale eigenschappen die uit zijn onderzoek naar voor komen zijn:

1. Creatieve mensen hebben veel fysieke energie, maar zijn ook vaak heel rustig of doen helemaal niets.
2. Creatieve mensen zijn vaak slim en bijdehand en tegelijkertijd ook naïef.
3. Creatieve mensen combineren vrij spel met strakke discipline.
4. Creatieve mensen switchen tussen verbeelding en fantasie enerzijds en een sterk gevoel van realiteit anderzijds.
5. Creatieve mensen zijn vaak zowel introvert als extravert.
6. Creatieve mensen zijn tegelijkertijd bescheiden en trots.
7. Creatieve mensen combineren op een unieke manier mannelijke en vrouwelijke eigenschappen.
8. Creatieve mensen zijn zowel rebels als conservatief.
9. Creatieve mensen kunnen zowel heel gepassioneerd zijn door hun werk als dat ze er uiterst objectief en kritisch tegenover kunnen staan.
10.  De gevoeligheid en de openheid van creatieve mensen maakt hen kwetsbaar en stelt hen bloot aan en pijn, maar biedt hen ook een groot gevoel van genoegen en vervulling.

Een mooi lijstje paradoxen, waaruit blijkt dat echte creativiteit ontstaat uit het spanningsveld en de interactie tussen tegengestelde krachten. Te verwachten valt dat, naarmate deze tegenpolen dichter tegen elkaar aan schuren (en dus niet volkomen los van elkaar worden beleefd), de vonken die hierdoor ontstaan ook in intensiteit zullen toenemen.

(*) Csikszentmihalyi, Mihaly (1996). ‘Creativity : Flow and the Psychology of Discovery and Invention’, New York: Harper Perennial